Koning David

Wie o wie heeft een Nederlands Dagblad, zodat ik het artikel uit kan knippen en boven mijn bed hangen?

http://www.nd.nl/newsite/artikel.asp?id=65960

Stel ontkennen Armeense genocide niet strafbaar

door Ewout Klei en Remco van Mulligen

De ChristenUnie wil het ontkennen van de holocaust in de Tweede Wereldoorlog, maar ook van de genocides in Armenië (1915) en Rwanda (1994) strafbaar stellen (Nederlands Dagblad 28 mei). Wat Armenië betreft, is dat geen goed idee. Er zijn te veel historische onzekerheden.

Eind 2004 nam de Tweede Kamer een motie aan waarin de genocide op de Armeniërs door de Turken in 1915 werd erkend. In het Belgische parlement wordt een wet behandeld die het ontkennen van deze genocide tot een misdaad maakt. In Nederland bereidt de ChristenUnie een wetsvoorstel naar Belgisch model voor.

In tegenstelling tot de holocaust is de Armeense genocide echter omstreden. Werd van overheidswege besloten de Armeniërs uit te moorden? Hierover bestaat in de geschiedschrijving geen consensus. De gepolitiseerde controverse sleept zich al tientallen jaren voort.

Vorige maand gaf de Amerikaanse historicus Justin McCarthy een college over dit onderwerp aan de Universiteit van Leiden. Op 9 juni stond een verslag daarvan in de Volkskrant. Volgens McCarthy heeft er geen genocide plaatsgevonden.

Mocht hij gelijk hebben, dan is een Nederlands verbod op de ontkenning van de Armeense genocide niet bepaald verstandig.

Opstand

In de negentiende eeuw stond het Ottomaanse Rijk - ooit een machtig rijk in het Midden-Oosten en op de Balkan, met het huidige Turkije als machtscentrum - onder druk. Europese mogendheden bedreigden het rijk van buitenaf, nationalistische bewegingen destabiliseerden het van binnenuit. In het Europese deel van het rijk slaagden sommige volken erin onafhankelijk te worden; in het Aziatische deel bleef de eenheid voorlopig bewaard.

In 1914 raakte het Ottomaanse Rijk in oorlog met Rusland. Veel Armeniërs hoopten op onafhankelijkheid en Armeense rebellen zochten contacten met het Russische leger. Zij werden van wapens voorzien, waarmee ze aanslagen pleegden op moslimburgers en Ottomaanse politieposten.

De Armeense opstand was zo omvangrijk dat het Ottomaanse Rijk in zijn voortbestaan werd bedreigd. De deportatie van grote aantallen Armeniërs naar Syrië was volgens McCarthy daarom meer dan logisch. Op deze manier hoopten de Turken de opstand te breken.

Natuurlijk kwamen hier - door moord, honger en ziekte - veel onschuldige Armeniërs bij om, maar er stierven in de oorlog ook veel onschuldige moslims. Het sterftecijfer was volgens McCarthy onder beide groepen even hoog, ongeveer 40 procent.

Daarom is het volgens McCarthy onjuist de ene partij vrij te pleiten en de andere partij alle schuld in de schoenen te schuiven. Dat is wel het doel van de Armeense nationalisten, die in Europa en Amerika sterk aan het lobbyen zijn om de genocide erkend te zien. Zij willen een verbod op een alternatieve visie op de gebeurtenissen. McCarthy's pleidooi is dan ook dat historici moeten beslissen over de zogenaamde genocide.

Conclusies

McCarthy's betoog is sympathiek en lijkt overtuigend. De archieven lijken ook zijn gelijk te bevestigen: in de Turkse archieven wijst niets op een bevel tot genocide. De documenten van Amerikaanse en Engelse ooggetuigen, die uitgebreid verhaalden over de Armeense genocide, waren vooral bedoeld als anti-Turkse propaganda.

Daarentegen verhaalden Duitse militairen en diplomaten ook uitgebreid over de moorden. Ze waren bondgenoten van de Turken, maar beschuldigden de Ottomaanse machthebbers wel degelijk van genocide.

Ook maakte de manier waarop de Armeniërs werden gedeporteerd, hun dood wel heel waarschijnlijk. Ze moesten binnen een of twee dagen vertrekken, onderweg voor de meest elementaire levensbehoeften met goud betalen en in gedwongen marsen door de woestijn trekken, wat velen noodlottig werd. Er was bovendien geen enkele poging gedaan op de eindbestemming te zorgen voor onderdak, voedsel en water voor de gedeporteerden.

Het is onduidelijk hoeveel Armeniërs er in 1915-1918 zijn omgekomen. De schattingen lopen uiteen van 300.000 tot twee miljoen.

Sommige historici vermoeden dat niet de Ottomaanse overheid, maar een kerngroep van de Jong-Turken (een nationalistische partij, die in 1908 de macht had gegrepen) achter de plannen in de richting van genocide zat. Deze kerngroep greep de opstand aan om de Armeense kwestie voorgoed op te lossen.

Helaas zijn de archieven van de verschillende organisaties van de Jong-Turken verdwenen en is het moeilijk tot definitieve conclusies te komen. De Duitse rapporten en de verklaringen die na de oorlog zijn afgelegd voor het Ottomaanse tribunaal, dat de vervolgingen van de Armeniërs onderzocht, wijzen wel op een doelbewuste uitroeiingspolitiek.

Erkenning van de Armeense genocide is in moreel opzicht een goede zaak. Historische bronnen maken het aannemelijk dat er zo'n genocide heeft plaatsgevonden. Echter, de bewijslast is niet waterdicht. Daarom zou het verkeerd zijn mensen die vanuit wetenschappelijke overwegingen twijfelen aan het bestaan van deze genocide, via een wettelijk verbod de mond te snoeren.

Ewout Klei is historicus; Remco van Mulligen studeert geschiedenis en is actief in PerspectieF, de organisatie van ChristenUnie-jongeren.


Literatuur
McCarthy, Justin, The Ottoman Peoples and the end of empire (Londen 2001).
Zürcher, Erik J., Een geschiedenis van het moderne Turkije (Nijmegen 1995).

Links

http://armenie-genocide.pagina.nl/ http://www.tallarmeniantale.com/ http://www.mega.nu:8080/ampp/rummel/sod.chap5.htm
Koning David

Niemand lid van het ND?

Natuurlijk niet.
Overigens een meer dan interessante kwestie. Heb je het artikel uit de Volkskrant ook ergens, van McCarthy? Op de site moet je er namelijk voor betalen.

Koning David

Dat klopt. Ik heb een link naar een discussiepagina waarop iemand het hele artikel heeft gekopieerd. Zie: http://www.wetenschapsforum.nl/viewtopic.php?t=9002
Hieronder heb ik het artikel gekopieerd:

Justin McCarthy schreef: Justin McCarthy is hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Louisville (USA) en auteur van The Ottoman Peoples and the End of Empire. Hij gaf onlangs college over dit onderwerp aan de Universiteit Leiden. Blijft Turkije de Armeense volkerenmoord uit 1915 ontkennen, dan bemoeilijkt dat een EU-lidmaatschap. Niet juist, bekijk de feiten, zegt Justin McCarthy. Hoewel in parlementen en voor rechtbanken het plegen van een 'Armeense genocide' officieel is erkend, is het bestaan daarvan voor historici geen uitgemaakte zaak. Nu steeds meer historisch onderzoek wordt afgerond, wordt duidelijk dat tussen de Turken en de Armenen weliswaar een verschrikkelijke oorlog is gevoerd, maar dat van een genocide geen sprake was. Er kan nu geen twijfel meer over bestaan dat de Ottomaanse Armeniers aan het begin van de Eerste Wereldoorlog een grote opstand organiseerden tegen hun regering. Over de acties van de Armeense opstandelingen zijn veel details bekend: aanvoerlijnen naar het Russische front werden geblokkeerd, strategisch gelegen steden werden ingenomen, telegraafdraden werden doorgesneden en islamitische dorpelingen en vluchtelingen werden afgeslacht. Betrouwbare bronnen en serieuze verslagen die door officieren aan hun meerderen werden gestuurd, die niet bedoeld waren voor publicatie of voor propaganda doeleinden doen verslag van de gruwelijkheden van de Armeense opstand. Hooggeplaatste Armeniers, zoals de Armeense generaal Korganoff en de president van de Armeense Republiek, Katchaznuni, hebben destijds openlijk toegegeven dat de Ottomaanse Armeniers in de oorlog de kant van Rusland kozen. Armenen en Ottomanen waren het erover eens dat de Armeense organisatie in Tiblisi, onder leiding van de Armeense Revolutionaire Federatie, Armeniers ertoe aanzette zich te verzetten tegen de Ottomaanse oorlogsverrichtingen. De Armeense opstand was er een van de belangrijkste oorzaken van dat het Ottomaanse Rijk de oorlog van de Russen verloor. Het Ottomaanse bevel om Armeniers te deporteren kan verklaard worden door de schade die de Armeense opstand heeft veroorzaakt. Of de Ottomaanse reactie overdreven was, is nu een punt van discussie onder historici, maar geen enkele objectieve analist kan er nog aan twijfelen dat de Ottomanen redenen hadden meer opstanden van de Armeniers te vrezen. Ze moesten iets doen om zichzelf te verdedigen. Kan men de reactie van de Ottomanen genocide noemen? De definitie van de VN, de meest geciteerde, biedt weinig soelaas. Volgens de VN is sprake van genocide bij 'daden die worden gepleegd met de bedoeling nationale, etnische, raciale of religieuze groepen, geheel of gedeeltelijk, te vernietigen'. Het probleem zit hem in het woord 'gedeeltelijk'. Volgens de definitie van de VN is oorlog altijd genocide. De oorlog tussen de Turken en de Armeniers is een oorlog als alle andere. Gaf de Ottomaanse regering het bevel tot de moord op Armeniers? Ja, net zoals het Armeense gezag bevel gaf tot het vermoorden van Turken en Koerden. De Ottomanen hingen de Armeense revolutionaire leiders op. Sommige slachtoffers waren onschuldig. De Armenen selecteerden Ottomaanse overheidsfunctionarissen om te vermoorden. Ook onder hen waren onschuldigen. Er werden massamoorden gepleegd op Armeniers door Islamieten, vooral in Harput en Trabzon. Ook werden er, op veel grotere schaal, massamoorden gepleegd door Armeniers op Islamieten in steden als Van, Bitlis, Erzurum en Mamahatum. De Armeniers en de Islamieten stierven in de oorlogsgebieden aan moord op elkaar, door honger en door ziekte. Het sterftecijfer was onder beide groepen even hoog, rond de veertig procent. Als de ene partij schuldig was aan genocide, dan waren beide partijen schuldig aan genocide. In de praktijk verstaan de meeste mensen onder 'genocide' de poging om alle leden van een nationale, etnische of religieuze groep uit te roeien. Daarvan was in het Ottomaanse Rijk geen sprake. Er zijn wel valse 'bloedbadbevelen' en andere dubieuze bewijsstukken naar boven gekomen, maar niemand heeft ooit een authentiek bevel van de overheid tot het plegen van genocide gevonden. Het is logisch niet mogelijk te bewijzen dat iets niet bestaat. Het is echter wel mogelijk aan te tonen dat de daden van de Ottomanen niet genocidaal waren: de Armeniers uit Ottomaans Europa en West-Anatolie werden niet als een bedreiging beschouwd en werden ook niet gedeporteerd. Zij werden met rust gelaten. De overgrote meerderheid van de Armeniers die werden gedeporteerd, hebben dat overleefd. Armeense gedeporteerden kregen voedsel uit de voorraden van het Ottomaanse leger. Dit kan nooit genocide geweest zijn. Waarom is er zo weinig bekend over deze geschiedenis in Europa en Amerika? Het antwoord op die vraag heeft ook te maken met de traditioneel anti-Turkse sentimenten in Europa en de VS, sentimenten die teruggaan tot de Middeleeuwen. Ook bestaat er onder de mensen die niet veel ophebben met de manier waarop in het huidige Turkije wordt omgegaan met de mensenrechten, de neiging over de Turken het ergste te geloven. Sommigen gebruiken de eis dat Turkije de genocide moet erkennen als een strategie om Turkije buiten de EU te houden. Meestal kennen Amerikanen en Europeanen het verhaal alleen van Armeens nationalistische kant, zodat zij menen dat het historische dispuut is opgehelderd. In zo'n klimaat wordt zelfs het meest overtuigende historische bewijs genegeerd. Alleen het bewijs dat de Turken in een kwaad daglicht stelt, wordt geaccepteerd. Zelfs de Turkse romanschrijver Orhan Pamuk probeert bij de westerse intelligentsia in het gevlei te komen door een ondoordachte erkenning van de genocide, terwijl er geen enkele aanwijzing bestaat dat hij de zaak bestudeerd heeft of begrijpt. Wel moet worden opgemerkt dat het mede aan de regering van de Turkse republiek te wijten is dat men zo weinig weet over deze geschiedenis. Uit vrees dat de Turkse bevolking wraak zou willen nemen voor haar eigen lijden, heeft Turkije te lang het verkeerde beleid gevoerd en de zaak stilgehouden. Nu pas beseffen de Turken welke schade hun zwijgen heeft veroorzaakt. De belangrijkste belemmering tegenwoordig bij het naar boven halen van accurate historische informatie is politiek van aard. Armeense nationalisten en hun bondgenoten hebben in veel landen de politieke en economische macht om de politiek en de media te beinvloeden. In Frankrijk is het verboden te beweren dat er geen genocide tegen de Armeniers is gepleegd. De historicus Bernard Lewis werd in Frankrijk jarenlang geteisterd door rechtszaken wegens zijn ontkenning van genocide. Uiteindelijk werd hij schuldig bevonden. In Zwitserland heeft men vergelijkbare wetten. In dat land is men een zaak begonnen tegen de voorzitter van de Turkse Historische Vereniging. Hij wordt ervan beschuldigd de Armeense genocide te ontkennen. In het Belgische parlement wordt een wet behandeld die het ontkennen van de genocide tot een misdaad maakt. In Frankrijk, Zwitserland en binnenkort misschien ook Belgie zou dit artikel onwettig zijn. Belgie heeft inmiddels de wet verworpen. (In Nederland bereidt de ChristenUnie een wetsvoorstel naar Belgisch model voor, red .) Amerika loopt niet ver achter bij deze onderdrukking van de geschiedenis. Daar is de druk echter subtieler. Jonge wetenschappers wordt afgeraden een dergelijk 'gevaarlijk' onderwerp te bestuderen. Oudere wetenschappers kunnen eenvoudigweg zien dat hun carriere schade zou oplopen als ze het onderwerp zouden bestuderen. Amerikaanse kranten hebben toegegeven aan politieke en economische druk en proberen niet eens meer een evenwichtige analyse van de zaak te maken. In liberaler tijden publiceerde de Boston Globe een artikel waarin stond dat tijdens de Eerste Wereldoorlog zowel Turken als Armeniers werden vermoord. Tweeduizend Armeense demonstranten en de dreiging van verlies aan advertentie-inkomsten overtuigden de krant ervan dergelijk materiaal nooit meer af te drukken. Noch de politici noch de kranten die proberen de studie van de geschiedenis van de Turken en de Armeniers te onderdrukken, kunnen beweren dat ze die geschiedenis ooit hebben bestudeerd. In Frankrijk en Zwitserland kan een historicus die de genocide ontkent de gevangenis indraaien, in Amerika kan hij zijn baan kwijtraken. Geen wonder dat maar een kant van de zaak wordt verteld. Nu Turkije zijn archieven heeft geopend, komen er steeds meer wetenschappelijke publicaties waarin de hypothese van de genocide wordt ontkracht. Of Europeanen en Amerikanen deze geschiedschrijving ooit onder ogen krijgen is, helaas, een kwestie van politiek. Copyright: McCarthy, Justin

Hé Klei, ik denk dat ik er wel aan kan komen, aan jou artikel in 't ND. Je hoort er wel van.

En is er al door mensen van de CU gereageerd op jullie artikel?

Koning David

Dank maar ik heb nu de krant van Luuk. Luuk bedankt!

En nee, de CU heeft nog niet gereageerd. We wachten rustig af. Een aardschok zal ons artikel niet hebben veroorzaakt, maar het maakt mensen wel alerter.

Ehm Klei, waarom print je het niet gewoon uit als je de tekst van het artikel toch hebt? Krantenpapier is heel kwetsbaar...

Koning David

Het gaat om de magie van het krantenpapier. Dan weet je dat je echt in de krant hebt gestaan. Dit klinkt misschien een beetje narcistisch, en dat is het ook, maar het gaat mij dus niet alleen maar om de tekst.

Ook om de foto?

Koning David

Het is inderdaad een hele mooie foto. Mensen die deze foto willen bewonderen moeten mij maar een mailtje sturen of mij bellen. niet voor 12 uur s.v.p.

Klei, wat heb jij een lelijke avatar. Weer zo'n P.C. Hooftstraat-intellectueel, zeker.

(ik wist trouwens niet dat je op Jurgen Tiekstra wilde lijken)