Volgens een vandaag verschenen , waarover de Guardian publiceert, is publiekelijk rouwen een vorm van egocentrisme.
De onderzoekers beweren dat het doel van massale rouwbetuigingen (zoals bij de dood van Prinses Diana en Pim Fortuijn) niet het 'goeddoen' is. Mensen 'rouwen' om zich goed te voelen.
De studie is uitgevoerd door de 'denktank' Civitas, die dus zegt dat de trend van publiekelijk rouwen niet laat zien hoe altruistisch de samenleving is, maar hoe egoïstisch deze geworden is.
Mensen dragen allerhande buttons en teksten, sturen bloemen naar overleden beroemdheden en huilen om mensen die ze nooit persoonlijk gekend hebben. Maar daar blijft het ook bij: ze helpen niet de armen, zieken en hulpbehoevenden. In onze cultuur blijft het bij het projecteren van je eigen ego en bij het aan elkaar vertellen hoe sociaal-voelend je wel niet bent.
Het onderzoek, dat als titel "Conspicuous Compassion" heeft, beweert dat dit reacreatief rouwen in de plaats gekomen is voor instituten zoals familie, kerk en buurt. Recreatief rouwen is een religie voor de eenzamen in de menigte, die niet langer lid is van vaste verbanden zoals kerken.
Het neerleggen van teddyberen en bloemen zijn riten, de minuten stilte zijn in de plaats van literugie en bijeenkomst gekomen. Maar deze verbanden zijn nep en cynisch.
Herkennen we dit? Of zitten de onderzoekers ernaast en is er in werkelijkheid misschien iets anders aan de hand? Is het misschien gewoon onzin?
Ik zie het niet helemaal als egocentrisme. Het is een nieuwe soort uiting van onmacht en afgrijzing bij iets wat je niet in de hand hebt. Vroeger was het inderdaad de kerk die hier voor zorgde (maar de kerk bood tot op zekere hoogte ook troost want God zou voor je zorgen), tegenwoordiger vervullen stille tochten en kransen leggen voor Pim en Diana (het princess Diana memorial is in aanbouw, ik heb het eergisteren gezien in Hyde Park) deze functie.
het dillema van de zilige kindertjes in Afrika
De zielige kindertjes in Afrika willen we graag helpen maar ze wonen zo ver weg en allerlei bureaucratische en andere belemmeringen maken ontwikkelingshulp moeilijk en zorgen ervoor dat het vuur van de spontane naastenliefde helaas snel uitdooft. En als de televisie geen aandacht heeft voor bepaald leed dan wordt ons geweten ook niet aangesproken. In 1985 was iedereen in Europa met Afrika betrokken vanwege Bob Geldtdorff's Life Aid maar op dit moment wordt dit werelddeel vergeten. Er woedt een verschrikkelijke oorlog in Congo maar (bijna) niemand vindt dit erg. Niemand hoort hier namelijk over. Dat betekent niet dat we hiermee worden vrijgepleit. Integendeel zelfs! Ik vind dat we hier veel meer aandacht voor moeten zouden hebben. Maar ik verklaar (ten dele) hier slechts het waarom van het negeren. 11 september was op TV en Pim en Diana ook.
Naar Diana of Pim gaan is misschien wel een goedkope manier van je geweten afkopen. Eigenlijk zou je veel meer moeten doen. Het is dus geen egocentrisme maar een altruisme dat in gebreke blijft. Immers: alle naasten helpen - wat eigenlijk zou moeten - is onmogelijk. We komen dus in een onmogelijke situatie terecht en blijven altijd schuldig.
Naastenliefde heeft mijns inziens twee kanten. Enerzijds heb je dus het antwoord op de naaste die een beroep op je doet (hier een adequaat antwoord op geven is dus onmogelijk) en anderzijds heb je de institutionele kant. Dat houdt o.a. in de wereld verbeteren door sociale wetgeving in eigen land; denken aan de vluchtelingen en minderheden in eigen land (dus ook de moslims die te vaak als vijanden van het christendom en potentiele terroristen worden gezien!!); kritiek hebben weinig liefdevolle conservatieve en nationalistische politiek (ook en misschien vooral op die van conservatieve christenen als de SGP'ers en George Bush die al dan niet openlijk vinden dat moslims en homo's eigenlijk niet onze naasten zijn); democratie en mensenrechten wereldwijd bevorderen; rekening houden met het milieu etc.
Proef ik hier een enorme ommezwaai naar links Klei? Goed zo.
Dat publieke rouwen is iets waarmee je als land een soort van verbondenheid met elkaar tracht te voelen\kweken. Die verbondenheid is er anders eigenlijk niet meer, bij de begrafenis van Pim waren bijvoorbeeld meer mensen dan bij die van prins Claus, dat terwijl het koningshuis een samenbindende factor zou moeten zijn. Met ND woorden de grondslag is weg en mensen weten van gekkigheid niet meer wat ze moeten doen. Het is volgens mij geen uiting van onmacht en afgrijzen maar meer een uiting van een gebrek aan algemene verbondenheid, dat dan daarin wordt gevonden.
Bij Alle naasten helpen blijf je altijd in gebreke, maar als deze vorm van 'naastenliefde' goed bekeken wordt, heb ik er wel mijn twijfels bij. Wie of wat wordt er geholpen door mee te rouwen? Je zegt zelf al dat dit een manier is om het geweten af te kopen. Daarmee wordt al een zelfreflectie zichtbaar van het gebrekkig altruisme, maar de manier waarop daarmee omgesprongen wordt lijkt meer op die van egocentrisme.
Kan het niet gewoon zo zijn dat mensen rouwen omdat ze ook oprecht verdriet hebben om een gebeurtenis? Dat mensen dit zouden doen ipv naastenliefde oid vind ik een beetje een vreemde gedachte.....
Waarom denk je dat? Kun je 't ook onderbouwen?
Ik vind de ideeën van de onderzoekers niet eens zo gek. Vooral als je het tegen het licht houdt van de weggevallen instituten kerk, buurt en familie. Vanuit psychologie en sociologie is wel bekend dat mensen troost en steun ervaren vanuit verbanden waaraan ze zich verbonden voelen.
Als dat wegvalt zal er een substituut moeten komen.
Mensen putten denk ik troost en steun het samen rouwen om een Diana of een Pim. En dat dit samenbindende gevoel voor sommige mensen een substituut is voor instituten als kerk, buurt en familie daar geloof ik ook wel in. Maar dat wil toch nog niet meteen zeggen dat dit voortkomt uit egocentrisme, of dat het je geweten afkopen is? Ik zie niet zo goed de connectie tussen het nalaten van het geven van echte naastenliefde en het samen rouwen.
@ Inge: volgens mij kun je het beter vertalen als recreatief rouwen i.p.v. recreationeel.
Ik herken ook veel in het rapport. Ik moest weer even terugdenken aan de eerste versie van Big Brother. Op een gegeven moment werd de bewoners gevraagd een minuut stilte te houden voor een trouwe kijker die net was overleden (of nog op stereven lag, weet het niet meer precies).
Zij dus met 'n allen op het gras buiten naast elkaar.
Gaan ze na die minuut stilte staan klappen :roll:, alsof zojuist het Wilhelmus is gespeeld vooraf aan een belangrijke interland.
Ik denk weinig dat mensen gerouwd hebben om Pim Fortuyn vanuit een werkelijke compassie met hem of zijn nabestaanden. Veeleer was het een mogelijkheid om een manier te vinden waarop mensen zichzelf gekrenkt voelen door "de samenleving". Om dan massaal daar tegen in geweer te komen "in de geest van Pim" geeft mensen het gevoel dat ze een heldendaad verrichten.
Maar is daarmee ook gezegd dat ze het hierbij laten, en niet bereid zijn om de armen en hulpbehoevenden te helpen?
Nee, maar ik denk dat we dat wel kunnen concluderen. Als (alle) mensen die met deze massale rouwbijeenkomsten aanwezig waren inderdaad een boost hadden gekregen om ook in concrete daden hun naastenliefde te tonen was dat echt niet onopgemerkt gebleven.
@ Jaap: Done. (Ik ben niet zo goed in vertalen).
@ Sabine: als je op de link in mijn eerste post klikt kun je dat lezen:
Het gaat hier dus niet over nationale inzamelingsacties, zoals die voor giro 999 ofzo, maar om mensen die massaal de straat op gaan om te protesteren tegen onrecht en om mensen die adhesiebetuigingen uiten door bijvoorbeeld de begrafenis van Pim bij te wonen.
Met het eerste (inzamelen, daadwerkelijk hulp bieden) kun je echt iets doen aan het probleem. Maar het tweede is dus volgens de onderzoekers pure egocentrisme. En ik denk dat ze daarmee wel gelijk hebben.
Sorry, ik had eigenlijk de tekst nog niet echt gelezen... :oops:
hoe kan iets (een demonstratie, stille tocht) wat een andere persoon (pim fortuyn etc) centraal stelt nu egocentrisch zijn? egocentrisme stelt de eigen persoon centraal, per definitie.
Ik zie het net als Sabine en wouter dus niet als egocentrisme maar als een altruisme dat in gebreke blijft. Bij egocentrisme ben je alleen met jezelf bezig. Dat is hier niet het geval. Dat medeleven egocentrische elementen bavat, daar kan ik mee akkoord gaan, maar puur egocentrisme, nee, dat gaat er bij niet in.
Het is toch een vorm van steun betuigen? Meeleven?
Mede-lijden. (Let op het Heideggeriaanse streepje.)
Het feit dat je dit als vraag opwerpt betekent al dat je dat niet zeker weet en dan kan je dat toch ook niet als argument gebruiken? (Of wil ik het zo lezen?) Ik denk namelijk dat dat misschien wel verschilt per nabestaande. Wat nou als oma er wel door gesteund wordt maar neef Piet niet?
@ Sabine, Pieternel, Vriend Klei: Kan iemand van jullie aan mij uitleggen dat je enorme emotionele gevoelens krijgt, op de trein stapt en naar de begrafenis gaat van een bekend iemand, die jij niet persoonlijk gekend hebt. Hoe kan dat? Als willekeurig wie uit jouw kerkelijke gemeente overlijdt, ga je er dan ook heen?
Dan in het verlengde hiervan: wat is het nut van massale demonstraties "Not In My Name" (oorlog in Irak), buttons, optochten, etc. tegen de honger in Afrika? Is de oorlog in Irak gestopt, hebben de mensen in Afrika als gevolg van rouwstoeten, stille tochten en minuten stilte nu meer te eten gekregen?
In het laatste geval moet de conclusie zijn: NEEN! Het enige wat er gebeurd is, is dat de mensen die meegedaan hebben aan zo'n massale uiting van 'rouw' etc. een goed gevoel over zichzelf hebben, dat ze 'toch weer een goede daad gedaan hebben'. En dat, DAT is puur egocentrisme.