N.a.v. onderstaande artikel, de animatieserie Egoland en kopspijkers: Balkenende en Donner zeuren. De satires op het koningshuis zijn leuk en nuttig. Satire is wat anders dan beledigen. Vrijheid van meningsuiting boven preventieve censuur.
Kritiek op satire leidt tot irritatie in kabinet
Van onze verslaggever Jan Hoedeman
DEN HAAG - De vice-premiers Zalm (VVD) en De Graaf (D66) distantiëren zich van minister-president Balkenende (CDA), die afgelopen vrijdag het Koninklijk Huis in bescherming heeft genomen tegen satirische televisieprogramma's en toneelstukken. De Graaf: 'De regering heeft over satire geen opvatting te hebben.'
Bewindslieden van liberale snit (VVD en D66) werden vrijdagavond onaangenaam verrast toen bleek dat ondanks de gebleken meningsverschillen in de ministerraad premier Balkenende op zijn wekelijkse persconferentie uitlatingen deed over programma's of toneelstukken die soms de koninklijke familie bespottelijk maken.
Eerder vrijdag sneed minister-president Balkenende in de ministerraad het toenemende aantal programma's aan dat er behagen in schept het Koninklijk Huis op de hak te nemen. Hij doelde op het BNN-programma Egoland, waarin kleipoppetjes leden van het Koninklijk Huis verbeelden, en het toneelstuk Landgenoten, Beatrix spreekt.
Na Balkenendes filippica namen de vice-premiers Zalm en De Graaf in de raad afstand van hun premier. Een VVD-bron in het kabinet: 'Bij ons is de indruk ontstaan dat de premier dit moest zeggen van koningin Beatrix.' Een andere bron rond het kabinet zegt te weten dat koningin Beatrix de premier over de wekelijkse spotternijen heeft onderhouden.
Balkenende kreeg in de kabinetsvergadering bijval van minister van Justitie Donner. Donner sprak over 'losbandigheid die eindigt in verloedering'. De minister van Justitie deed zondag zijn kritiek nog eens dunnetjes over in het tv-programma Buitenhof.
D66-vice-premier De Graaf zei zondagavond: 'Ik erger mij iedere dag wel een paar keer aan cultuuruitingen, maar dat is voor mij als minister geen enkele reden om daar publiekelijk iets van te vinden. Er blijkt nu veel aandacht voor het standpunt van Balkenende, ik verwacht niet dat hierdoor de satires zullen afnemen.'
VVD-vice-premier Zalm kreeg na zijn kritiek over de opmerkingen van Balkenende en Donner bijval van zijn partijgenoten, de ministers Remkes van Binnenlandse Zaken, Kamp van Defensie en Hoogervorst van VWS.
© de Volkskrant
Ik vind dat mensen die meteen beginnen te gillen 'we hebben hier toch vrijheid van meningsuiting' harder zeuren dan een paar ministers die proberen duidelijk te maken dat het koningshuis een nogal makkelijk en goedkoop onderwerp van satire is.
Heeft Balkenende gezegd iets te willen verbieden? Welnee. Heeft de premier soms niet de vrijheid iets te vinden van een dergelijke satire? (dat onze vorstin feitelijk degene is wier mening hier wordt bekend gemaakt, is saillant maar verder niet relevant. Het geeft precies het probleem aan: de koningin kan alleen via RVD of premier reageren op dergelijke satire, hetgeen dan weer onmiddelijk met een beroep op de o zo fantastische vrijheid van meningsuiting kan worden afgedaan als betutteling.)
Kortom, suggereren dat de vrijheid van meningsuiting hier in het geding is, is een flauwe manier om op deze opmerkingen van Balkenende te reageren.
Ach. Wat voor schade doet een satire nu aan het koningshuis? Een satire is niet echt. Het is een stereotypering. Verzonnen. Dat hebben de mensen heus wel door. Satire is heel wat anders dan echte beledigingen. Bij satire zit er nog een vleugje indirectheid aan. Niet alle satire is goed, nuttig of leuk - maar de klaagzang van Balkenende en Donner heeft iets paternalistisch. Als gereformeerd democraat ben ik voor fatsoen maar tegen elke vorm van paternalisme en betutteling.
Hier komt nog bij dat het koningshuis zichzelf ook bij tijd en wijle in de meest compromitterende situaties brengt (zie Mabel, Lockerbie, Pa Zorreguieta); satire is hier niet altijd voor nodig.
Vanavond om 21:00h op Nederland 2: EGOLAND!
Wat een tof programma, dat Egoland! De cda'ers donner en balkenende maken zich hoogst belachelijk met hun opmerkingen over het satire. Egoland en ook het cabaret bij kopsspijkers blijft nog relatief onschuldig. Als de koningin JPB voor haar karretje heeft gespannen geeft dit blijk van het feit dat ze zichzelf veel te serieus neemt. Ook het argument dat de koningin zich niet kan verweren is onzin, omdat ze zich helemaal niet hoeft te verweren, het is satire. Net alsof prins bernard, frank de grave en vele anderen die bij kopsspijkers aan tafel zijn geweest zich serieus gaan verweren voor hetgene wat bij Jack Spijkerman aan tafel wordt gezegd.
Het blijkt trouwens dat we blij mogen zijn met het behoud van BNN, blijkens het programma Egoland.
Daar ben ik allemaal wel mee eens. (Hoewel ik veel persiflages van de koningin weinig origineel, maar eerder goedkoop en gemakkelijk vindt) Ik vind alleen dat er niet meteen gejammerd moet worden over de vrijheid van meningsuiting, want die is helemaal niet in het geding.
Enkele stukken uit het NRC over deze buitengewoon leuke en interessante discussie.
http://www.nrc.nl/binnenland/artikel/1068445321777.html http://www.nrc.nl/binnenland/artikel/1068445319098.html http://www.nrc.nl/binnenland/artikel/1068445319063.html http://www.nrc.nl/opinie/artikel/1068445321365.htmlOverigens verbaas ik mij over de stand van zaken in de poll nu. 9 mensen tegen egoland en 5 mensen voor de vrijheid van meningsuiting. Waarom zijn jullie zo paternalistisch? Motivier je antwoord en discussieer mee.
Als het mijn familie was geweest, dan was ik erg kwaad geworden, zoals sommigen van jullie wel weten :wink: . Ik zou dus niet weten waarom de koningin haar afkeuren niet mag laten blijken via Balkenende. Zou ik dat wel weten dan ontneem ik mijzelf ook het recht boos te worden om goedkope persiflages van mijn familie en daar heb ik niet zoveel zin in. Dus, evengoed als dat je kunt zeggen dat het gezeur is van Balkenende of de koningin, vind ik het gezeur dat iedereen nu weer wat van de mening van de koningin of Balkenende moet vinden. En verder moet BNN maar gewoon blij zijn dat de koninklijke familie tot hun vaste kijkers behoort...
Balkenende zit met zijn lid in de shit.
:lol:
Ik ben hardgrondig voor het pleidooi van Balkenende en Donner. Wat Henri terecht aangeeft (in reactie op Nylez) is dat de koningin zich niet kan verweren dat ze helemaal niets kan, ze zit gevangen achter de muur van de ministeriële verantwoordelijkheid. De minister kan zich wel verdedigen, hij doet zijn werk en kan later zien doordat hij een openbare functie bekleed dat het werk wat hij doet directe invloed heeft voor de burgers. De koningin vervult op dit moment voornamelijk ceremoniële taken, ze kan zich nooit verdedigen noch in woord en noch in daad tegen aanklachten en misselijk makende insinuaties over familiekwesties. Zoals Donner terecht aangaf gisteren in buitenhof: ''het gaat om de massaliteit en de gstaaghedi. Satire kan. Een schop kan goed zijn. Maar als je allemaal tegelijk schopt, of door blijft schoppen maak je iets kapot. Je kunt alles belachelijk maken zoals liefde of trouw. Uiteindelijk hou je niks over dan het tegendeel,,
Balkenende opent een debat over wat je over de koningen wel en niet moet zeggen (let wel niet kan, want het kan niet, het is strafbaar; belediging van het staatshoofd). Laten we dan zoals Henri ook al aangaf niet met zijn alles heel hard vrijheid van meningsuiting gaan roepen (ik vind daarom ook de de twee keuzes niet helemaal de kern raken), want die vrijheid is er. Het gaat over het fatsoen in dit land!
Vanavond gewoon egoland kijken en dan zien we of ze te ver gaan in dit programma of niet.
waarde vriend Klei. Je laat mij de keuze uit twee antwoorden waar ik het beide niet helemaal mee eens ben. Ten eerste meningsuiting gaat niet boven alles! Denk alleen maar aan dat je mensen niet moet/mag schaden of kwaadspreken over anderen (een christelijk en 'algemeen' sociaal punt, wat mij betreft). Ten tweede kunnen programma's als egoland zeker wel schadelijk zijn. Ik kan nu nog niet goed inschatten of egoland op zichzelf schadelijk is, edoch vele van zulke programma's zullen ertoe bijdragen dat het normaal wordt om ons koningshuis belachelijk te maken en om er over te roddelen. Dit kan leiden tot een zeer onwenselijke situatie. Voor het koningshuis als instituut, maar zeer zeker ook voor de leden van de koninklijke familie zelf.
In de keuze die je mij stelt, kies ik dan ook voor het schadelijke van egoland en ik ben het met Donner en Balkenende eens dat het nu toch te ver gaat. Een paar keer satire bij kopspijkers is leuk en betrekkelijk ongevaarlijk, maar egoland gaat verder waar Kopspijkers ophoudt. Te ver wat mij betreft.
De programma's van kopspijkers vind ik niet schadelijk voor het Koninklijk Huis, egoland heb ik nog niet bekeken dus daar kan ik nog niets over zeggen. Ik kan me moeilijk voorstellen dat Balkenende en Donner zich nav van Kopsspijkers deze discussie begonnen zijn, ik ben dus benieuwd naar het programma egoland. Komt er ook een herhaling op dinsdag ofzo, vanavond kan ik niet kijken.
Via omroep.nl kan je je gemiste uitzending online terugkijken duss..
Ik ben het eens met wat Eimert van Middelkoop net zei op de Vara (in hoe heet dat praatprogramma geleid door Witteman....).
Balkenende en Donner hebben eigenlijk nauwelijks iets schokkends gezegd; ze verbieden geen satire, ze zeggen niet de vrijheid van meningsuiting op, ze vragen alleen om een beetje fatsoen omdat trix zich niet kan verdedigen...
Dus dat alle krantenkoppen, voorpagina's etc. hier zo uitgebreid aandacht op vestigen, en dat al die figuren als Kabouter Bos en Krullebol de Graaf hier zo problematisch over doen, vind ik zwaar overdreven.
Trix kan zich best verdedigen: namelijk via Balkenende. Ben benieuwd hoe leuk Egoland gaat worden. Het begint om vijf voor negen.
Strikt genomen is deze discussie natuurlijk te onbeduidend om daadwerkelijk te voeren. Maar welaan. Het is niet aan ministers om in functie een mening te hebben over juridisch oirbaare cultuuruitingen, tenzij men van mening is dat iets niet langer juridisch oirbaar zou moeten zijn, hetgeen hier, als ik mijn held op de fiets Piet Hein Donner goed heb verstaan, niet aan de orde is. Zoals Joost Zwagerman in een interview met Netwerk gisterenavond terecht opmerkte: iedereen heeft recht op z'n eigen wansmaak. Smaak, normen en waarden zijn zaken waar je het eindeloos over kunt en soms ook moet hebben, maar de primaire taak van kabinet en parlement is het maken van wetten en het handhaven van deze wetten (ieder het zijne). Dit moet dan ook het doel zijn van dergelijke discussies. Bovendien blijkt het aanzwengelen van deze discussie een tweemansactie te zijn waarvan D66 en VVD zich haasten te distantieren. Dit werkt onduidelijkheid in de hand: ministers moeten kabinetsstandpunten naar buiten brengen en verdedigen, anders scheppen ze enkel verwarring. We verlangen, zo mag ik hopen, toch niet terug naar Hilbrandse proefballonnetjes....
En het argument dat de koningin zich niet kan verdedigen vind ik al helemaal merkwaardige praat. Uiteraard kan ze zich in het openbaar niet uiten, maar dat hoeft ze dan ook niet. Als er onwaarheden over haar of haar familie voor waar versleten worden staat voor haar, net als voor iedere andere Nederlander, een gang naar de rechter open.
Hier spreek je jezelf tegen. Vrijheid van meningsuiting is er niet zolang belediging van het staatshoofd strafbaar is. Eén van de redenen waarom het delict majesteitsschennis wat mij betreft vandaag nog uit het Wetboek van Strafrecht zou moeten worden geschrapt.
Ter informatie: er staat max. 5 jaar op belediging van het staatshoofd, en degene die hiervoor is veroordeeld kan tevens ontzet worden uit zijn recht om ambtenaar te worden, uit zijn recht om aan verkiezingen mee te doen en uit zijn recht om het leger in te gaan (art. 111 en 114 lid 2 Wetboek van Strafrecht).
Ik vind dat Balkenende en Donner niet moeten zeuren, en wel om twee redenen:
Ieder zinnig denkend mens heeft in de gaten dat het niet werkelijk hare majesteit is die sprekend ten tonele wordt gevoerd in dat programma (zoals Vriend Klei al zei); Het koningshuis is, na onder Van Agt, Lubbers en Kok-I vrijwel buiten discussie te zijn geweest, weer in de gevarenzone. Maxima, Margerita en Mabel hebben voor ophef gezorgd. Daargelaten de vraag of die ophef aan het koningshuis te wijten is, er is weer crisis (hoewel Balkenende dat woord niet in de mond durfde te nemen).
Júíst in zo'n tijd moet je iedere discussie en ook iedere persiflage de vrije loop laten. Het zijn de wegen waarlangs ongenoegen van burgers zich kan uiten. Mabel en Margerita hebben het aanzien van de monarchie beschadigd, en burgers willen daar hun ei over kwijt. Er is blijkbaar behoefte aan bespotting van het koningshuis, en dát zou Balkenende en Donner eerder te denken moeten geven, in plaats van dat ze de moraalridder gaan uithangen (ik bedoel vooral Donner, gisteren in Buitenhof. Met Balkenende viel het mee, vrijdag).
Egoland heb ik net even bekeken. Vreselijk wat slecht. Ik heb niet eens gelachen. Het was zelfs zo slecht dat elke vergelijking met ons koningshuis, behalve dat de namen en gezichten een beetje overeenkwamen, geen hout snijden. Dit is een hele slechte satire. Niet grof of beledigend. Gewoon echt slecht. Alleen de moraal van Egoland sprak mij aan: "De moraal van dit verhaal: blij dat ik Klei."
Nou toch Fleur!! Wat is dit nu voor praat? Vrijheid van meningsuiting is toch stellig iets anders dan het recht om alles en iedereen uit te schelden voor wat mooi en lelijk is! Ik zie het verbod op belediging van het staathoofd niet als iets dat vrijheid van meningsuiting in de weg staat. Over nut en noodzaak van de monarchie kan openlijk gediscussieerd worden, ook zonder het staatshoofd te beledigen.
Zou de webcie trouwens opmerken dat ik nu strikt genomen "off topic" ga? Vast niet...